Ναός Μεταμόρφωσης Σωτήρος Σαμαρίνας

Ο Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Σαμαρίνα Γρεβενών, χτισμένος στα τέλη του 18ου αιώνα, αποτελεί ένα σημαντικό θρησκευτικό και αρχιτεκτονικό μνημείο. Αρχικά αφιερωμένος στην Αγία Παρασκευή, αναφέρεται ως ναός της Μεταμόρφωσης ήδη από το 1856, σύμφωνα με τον μοναχό Χρύσανθο Παπαϊωάννου. Βρίσκεται κοντά στο καθολικό της Αγίας Παρασκευής και είναι ένας σύνθετος τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός, με τυφλό ημισφαιρικό θόλο και ημικυλινδρικές καμάρες. Η τοιχοποιία του αποτελείται από λαξευμένους λίθους, μιμούμενη το ψευδοϊσόδομο σύστημα, ενώ οι γωνίες και τα περιθυρώματα είναι επιμελημένα.

Η ιστόρηση του ναού πραγματοποιήθηκε το 1819 από τους Σαμαριναίους ζωγράφους Δημήτριο και Μιχαήλ Αναγνώστου και παπα-Ιωάννη Αναγνώστου. Το εσωτερικό του ναού είναι κατάγραφο, με πλούσιο εικονογραφικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει αγίους, φυτικά και γεωμετρικά μοτίβα, καθώς και επιρροές από το δυτικό μπαρόκ και ροκοκό. Ξεχωρίζει η σπάνια παράσταση της Θεοτόκου ως φτερωτής στη δυτική καμάρα, εμπνευσμένη από την Αποκάλυψη. Στο τέμπλο, η Δεσποτική εικόνα της Θεοτόκου, έργο του Μιχαήλ Αναγνώστου (1815), αποτελεί σημαντικό δείγμα της τέχνης του.

Ο ναός διαθέτει επίσης τυφλά αψιδώματα με τρίλοβα τόξα στην αψίδα του ιερού, διακοσμημένα με ανάγλυφα μοτίβα, όπως σταυρούς και δικέφαλους αετούς. Ο Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος παραμένει ένας σημαντικός πολιτιστικός και θρησκευτικός θησαυρός, που αντικατοπτρίζει την ιστορία και την τέχνη της Σαμαρίνας.